मणिपुर— भारको पूर्वोत्तर राज्य मणिपुरमा विद्यालय लक्षित पोषण बगैँचा पोषण आहार प्रदान कार्यक्रम महत्त्वपूर्ण बन्दै गएको छ। बगैँचाले परिवारको पोषण मात्र सुनिश्चित गर्ने नभई यसले परिवारको श्रम, जमिन र खाली समयको सदुपयोग गर्नुका साथै परिवारको आर्थिक अवस्था सुधार्न पनि मद्दत गरिरहेको छ।
तिनीहरूले जैविक मल र उत्पादन विधिहरू प्रयोग गरेर धेरै मौसमी प्रकारको खेती गर्न सक्ने उपायहरू पनि सुझाइएका छन्। भान्साको बगैँचाबाट फलफूल र तरकारीहरूमा सूक्ष्म पोषक तत्त्वहरू उच्च हुने र विशेष गरी कम आय भएका घरहरूमा यो निकै लाभदायक हुने बताइएको छ।
ग्रामीण समुदायहरूमा प्रशस्त ठाउँहरू रहेको र किचन गार्डन सुरु गर्न सजिलो भएको बताइएको छ। यहाँका अधिकांश परिवारहरू खेतबारी र कृषिमा सक्रिय छन्।
विद्यालयको बगैँचाले अध्ययनमा बालबालिकाको पोषण र खानाको प्राथमिकतालाई बढवा दिएको छ। विद्यालय बगैँचाले फलफूल र तरकारीको खपत बढाउन, स्वास्थ्य र पोषण व्यवहारलाई प्रभाव पार्ने र किशोरावस्थामा स्वास्थ्य सुधार गरेको छ।
यसबाहेक, विद्यालय बगैँचामा बालबालिकाको शारीरिक गतिविधि र आहारको मात्रा बढाउने क्षमता हुन्छ, पोषण बगैँचा स्वस्थ खाना र सन्तुलित पोषणको ग्यारेन्टीका लागि कम लागतको सूक्ष्म समाधान हो।
माइक्रो(गार्डेनिङ खाद्य सुरक्षा, युवा रोजगारी र विकासशील राष्ट्रहरूमा राजस्वको अतिरिक्त स्रोत सुनिश्चित गर्नको लागि एक अभिनव दृष्टिकोण हो।
फलफूल र तरकारीको खपत फ्रिक्वेन्सी र मात्रामा बढेको छ। घरपरिवारको पोषण आवश्यकताहरू पूरा गर्दै घरपरिवारले खाना उपभोग गर्ने र बाँकी रहेको छिमेकीहरूलाई दिने र बेच्ने गरिएको छ। किचन गार्डन भएका घरहरूमा फलफूल र तरकारीको मात्रा तीनदेखि चार गुणा बढी हुने गरेको अध्ययनले देखाएको छ।
पोषण बगैँचाले घरको फोहोर पानी र अन्य बायोडिग्रेडेबल सामग्रीहरू प्रयोग गरेर परिवारका लागि तरकारीहरू फलाउँछ। बजारमा तरकारी उत्पादनमा रासायनिक मलको प्रयोग हुने गरेको छ। यी रसायनहरू झार हटाउन, कीटहरू मार्न, र यस्तै अन्य कुराहरूमा प्रयोग गरिन्छ, र तिनीहरूले बालीमा जैव-सञ्चित-ढिलो हुन्छ।
यी तरकारीहरूले हाम्रो स्वास्थ्यमा धेरै नकारात्मक प्रभाव पार्छ। तरकारीमा रासायनिक मलले स्वादमा फरक पार्छ। नतिजा स्वरूप, हामी हाम्रो घर वरपरको खाली जमिनमा उथले खाडल खनेर तरकारी उब्जाउने गरेका छन्।
भान्साको बगैँचाको स्थान सधैँ घरको छेउमा हुनुपर्छ, अधिमानतः भान्साको पछाडि। किनभने यो नजिक भएमा त्यहाँ पुग्न कम समय लाग्छ र सुरक्षा सजिलै सुनिश्चित गर्न सकिन्छ।
