बेइजिङ– चीनमा वर्षेनी जन्मदर ऋणात्मक हुँदै गएको छ । चाखलाग्दो कुरा के छ भने, विगत पाँच वर्षमा चीनमा जन्मदर ४० प्रतिशतले कमी आएको छ । सरकारी प्रक्षेपणमा २०२३ मा, नवजात शिशुहरूको दायरा ७० लाख देखि ८० लाख बीचको अनुमान गरिएको छ, जुन ८५ वर्षमा सबैभन्दा कम गणना हो । मुख्य भूमि ‘प्रतिरोध युद्ध’ को आठ वर्षको समयमा चीनमा ८० लाखभन्दा कम बच्चा जन्मेका थिए । गत वर्ष, २०२२ मा चीनमा कुल ९६ लाख बच्चाको जन्म भएको थियो, जुन ४२ वर्षमा सबै भन्दा कम थियो ।

यस वर्षको सुरुमा चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको राष्ट्रिय तथ्याङ्क ब्यूरोले सन् २०२१ को तथ्याङ्कको तुलनामा २०२२ मा ८,५०,००० ले जनसङ्ख्या घट्ने अनुमान गरेको प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको थियो । प्रतिवेदन अनुसार २०२२ मा नवजात शिशुको संख्या ९५ लाख हुने अनुमान गरिएको छ, जुन २०२१ मा भएको १ करोड माथि थियो । प्रति १,००० व्यक्तिमा जन्मदरमा पनि कमी आएको छ । जन्मदर ७ दशमलव ५२ रहेकोमा अहिले ६ दशमलव ७७ रहेको छ । उल्लेखनीय कुरा के छ भने चीनको समग्र प्रजनन दर, चीनको एक सन्तान नीतिको ढाँचा भित्र १९९१ देखि २०१७ को बीचमा एक महिलाले आफ्नो जीवनकालमा जन्माउने अपेक्षा गरिएको सन्तानको औसत संख्या १ दशमलव ६६ रहेको थियो । यद्यपि, यो दर २०२० मा १ दशमलव २८ मा रह्यो भने भने २०२१ मा १ दशमलव १५ मा आइपुगेको छ ।

पछिल्लो समय चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीसीपी)ले घट्दै गएको प्रतिक्रिया दिएको छ । जन्मदर नियन्त्रण उपायहरू खुकुलो भए पनि चीनको जनसङ्ख्या बढेको छैन बरु घटेको छ। सन् २०२० यता चीनमा नवजात शिशुको संख्या वार्षिक रूपमा घट्दै आएको छ । यस्तै, विवाह गर्नेको संख्यामा पनि क्रमिक कम हुँदै आएको छ । चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको सिभिल अफेयर्स ब्यूरोले २०२२ मा देशभर विवाह दर ५ दशमलव २ रहने प्रक्षेपण गरेको छ, जुन ४२ वर्षमा सबैभन्दा कम हो ।

चिनियाँका मिडियाले बच्चा जन्माउनको लागि मानिसहरूको अनिच्छामा योगदान पु¥याउने कारकहरू, किफायती क्षमता र अपर्याप्त बाल हेरचाह सुविधाहरू प्राथमिक चिन्ताको रूपमा देखा परेका कारकहरूको बारेमा छलफलमा संलग्न छन् । पछिल्ला केही वर्षहरूमा, मुख्य भूमि चीनको सामाजिक परिदृश्यमा गिरावट आएको छ, जसले लैङ्गिक असमानता, घर जग्गाको लागत वृद्धि र युवा पुस्ताका लागि रोजगारीका अवसरहरूमा चुनौतीहरू जस्ता समस्याहरू निम्त्याएको छ।

चिनियाँ युवा ‘फोर नो’ अवधारणामा केन्द्रित

घट्दो अर्थतन्त्र र बढ्दो बेरोजगारीको बीचमा, चिनियाँ युवाहरू ‘फोर नो’ अडानलाई अँगालेका छन् । युवाले पछिल्लो समय नगर्ने यी चार कुरा भनेको डेटिङ, विवाह, घर किन्ने वा बच्चा जन्माउने हो ।
नेशनल ब्युरो अफ स्ट्याटिस्टिक्सले चीनमा १६ देखि २४ वर्ष उमेर समूहका करिब ६० लाख व्यक्ति सक्रिय रूपमा रोजगारीको खोजीमा रहेको देखाएको तथ्यांक सार्वजनिक गरेको छ भने हालैका १ करोठ १६ लाख स्नातकहरू रोजगार बजारमा प्रवेश गर्ने तयारीमा रहेका छन् । थप रूपमा, तथ्याङ्कहरूले तिनीहरूको ३० को दशकमा मा जस्तै अवस्थामा पुगेका छन् । प्रतिवेदनले चीनको सहरी क्षेत्रमा १६ देखि २४ वर्ष उमेरका व्यक्तिहरूको बेरोजगारी दर २० दशमलव ८ प्रतिशतमा पुगेको देखाएको छ, जुन कम्युनिष्ट शासनको इतिहासमा सबेभन्दा बढी हो । प्रेम सम्बन्ध, विवाह, सम्पत्तिको स्वामित्व र पितृत्वबाट टाढा रहने कुरामा पछिल्लो समय चिनियाँ युवाको ध्यान तान्दै आएको छ ।

बेरोजगारीका लागि जिम्मेवार सरकारी नीतिहरू

यस मुद्दाको ठूलो हिस्सा सरकारको नीति र कार्यलाई श्रेय दिइएको छ । गत महिना जुलाई ११ मा प्रकाशित चाइनिज एकेडेमी अफ सोसल साइन्सेज इन्स्टिच्युट अफ फाइनान्स एण्ड बैंकिङको प्रतिवेदनअनुसार हालैका वर्षहरूमा सरकारी नियमहरूका कारण धेरै शिक्षित युवाहरू उपयुक्त रोजगारी पाउन सङ्घर्ष गरिरहेका छन् । यसबाहेक, चीनको श्रम बजारले उद्योगको सुधारबाट संचालित उल्लेखनीय परिवर्तनहरू अनुभव गरेको छ । आर्थिक बृद्धिमा मन्दी आउनुका साथै रोबोटको बढ्दो प्रयोगसँगै सेवा उद्योगमा महामारीको पछाडि परेको असर र कृत्रिम बुद्धिमत्ताले चीनको बेरोजगारी दरमा वृद्धि भएको छ ।

जनसङ्ख्या वृद्धि ऋणात्मक हुँदै जाने र युवा पुस्तामा व्याप्त नकारात्मक दृष्टिकोणलाई सम्बोधन गर्ने प्रयासमा सरकार र कम्युनिष्ट पार्टीले युवाहरूको आकांक्षा पूरा गर्न नसकेको स्थानीयको दाबी छ ।