भूकम्प प्रभावित जाजरकोटको नलगाड नगरपालिका–८, हल्चौरस्थित पञ्चभयार माध्यामिक विद्यालयमा सोमबारदेखि पठनपाठन सुरु भएको छ । कात्तिक १७ गते रातिको भूकम्पले विद्यालय भवनमा क्षति पुगेपछि केही विद्यार्थीहरुलाई त्रिपालमुनि र केहीलाई खुलाचौरमै राखेर पढाउन थालिएको शिक्षक वीरबहादुर खत्रीले जानकारी दिए ।
‘विद्यालयको एउटा भवन भत्किएको छ, अरु सबै भवनहरु चर्किएका छन्’, शिक्षक खत्रीले भने, ‘भित्र राखेर पढाउन सक्ने स्थिति छैन । एउटा संस्थाले दिएको दुईरचार वटा पालले नपुगेपछि कसैलाई पालभित्र, कसैलाई बाहिरै राखेर पढान थालेका छौं ।’ झण्डै साढे चार सय विद्यार्थी पठनपाठन गर्दै आएको उक्त विद्यालयका सबैजसो भवन चर्किएका छन् । त्यसैले कक्षाकोठाभित्र विद्यार्थी राखिएको छैन । ‘हामीले आजदेखि सबै विद्यार्थीलाई पढ्न बोलाइसकेका छौं । कक्षाकोठा नभएपनि खुल्ला चौरमै भएपनि पढाउने चुनौती छ’, शिक्षक खत्री भन्छन् ।
भूकम्पले सबैभन्दा बढी प्रभावित रहेकोे नलगाड नगरपालिका–१, चिउरीमा विद्यार्थीहरुलाई कहाँ राखेर पढाउने भन्ने अझै टुंगो छैन । भूकम्पले विद्यालय पूर्णरुपमा क्षतिग्रस्त छ । ‘विद्यालयको चउर पनि सानो भएकाले कहाँ राखेर पढाउने भन्ने अहिलेसम्म टुंगो लागेको छैन’, स्थानीय युवक महेश चदाराले भने, ‘हिजोसम्म तल बारीको पाटोमा पाल हालेर पढाउने कुरा भएको थियो । ठाउँ सानो भएर अर्को ठाउँमा राखेर पठाउने कुरा पनि उठेको थियो, अझै टुंगो लगेको छैन ।’
जाजरकोटको रामीडाँडा केन्दविन्दु भएर गएको ६।४ रेक्टर स्केलको भूकम्पबाट जाजरकोट र रुकुम पूर्वका अधिकांश विद्यालयमा क्षति पुगेका छन् । धेरैजसोको भवन भत्केका छन् भने केहीको भवन चर्केकाले कक्षाकोठाभित्र विद्यार्थी राख्न सक्ने अवस्था नभएको शिक्षकहरु बताउँछन् ।
सोमबारदेखि नै पढाइ सञ्चालन गर्नुपर्ने भए पनि भूकम्प प्रभावित जिल्ला जाजरकोट र रुकुम पश्चिमका विद्यालयहरूमा कतै त्रिपालमुनि त कतै खुला चौरमा विद्यार्थी राखेर पढाउन थालेका छन् ।
जिल्ला विपद व्यवस्थापन समिति जाजरकोटको शनिबार बसेको बैठकले भूकम्पबाट आंशिक क्षति भएका विद्यालयको पठनपाठन सम्बन्धित स्थानीय तह र विद्यालय व्यवस्थापन समितिको समन्वयमा गर्ने निर्णय गरेको छ ।
सोहीअनुसार स्थानीय तहहरूले पनि विद्यालय सञ्चालनको विषयमा छलफल चलाएका छन् ।
भूकम्पले बढी क्षति पु¥याएको जाजरकोटको भेरी नगरपालिका र नलगाड नगरपालिकाले जोखिममा रहेका विद्यालयमा सुरक्षित स्थान छनौट गरी कक्षा संचालन गर्ने निर्णय गरेका छन् ।
भेरी नगरपालिकाका प्रमुख चन्द्रप्रकाश घर्तीले विद्यालयहरूलाई पालिकासँगको समन्वयमा पठनपाठन सञ्चालन गर्न भनिएको बताए । उनका अनुसार, भेरी नगरपालिकामा ५६ वटा विद्यालयमा १२ हजार ७ सय विद्यार्थी अध्ययनरत छन् ।
नलगाड नगरपालिकाका शिक्षा, युवा तथा खेलकुद शाखा प्रमुख बलवीर विकले सोमबारदेखि नै सबै विद्यालयमा पठन पाठन सुरु गर्न लागेको बताए । उनका अनुसार, अति जोखिम भएका विद्यालयमा प्रशासन खोलेर सिकाइ केन्द्र स्थापना गर्ने काम सम्पन्न भएपश्चात मात्र पठनपाठन सुरु गरिने छ ।
जाजरकोटको कुशे गाउँपालिकाले सोमबारदेखि नै विद्यालय चलाउने निर्णय गरेको छ । ‘जोखिममा रहेका विद्यालयहरूले तत्कालका लागि नजिकको सुरक्षित स्थानमा कक्षा चलाउने निर्णय भएको छ’, गाउँपालिकाका अध्यक्ष हरिचन्द्र बस्नेतले भने ।
कुशे गाउँपालिकामा ५५ वटा विद्यालय छन् । तिनमा कम्तीमा ९ हजार जना विद्यार्थी रहेकोे अध्यक्ष बस्नेतले बताए ।
भूकम्पबाट जिल्लाभरमा २८९ वटा विद्यालयहरूमा पूर्ण क्षति पुगेको प्रारम्भिक विवरण आएको जाजरकोटका प्रमुख जिल्ला अधिकारी सुरेश सुनारले बताए । उनका अनुसार ती विद्यालयहरूमा अस्थायी सिकाइ केन्द्र निर्माणका लागि सरोकारवाला निकायसँग समन्वयको प्रक्रिया सुरु भएको छ ।
रुकुमपश्चिमको आठविसकोट नगरपालिकाले अस्थायी टहराबाट पठनपाठन सुरु गर्ने जनाएको छ । शिक्षा, युवा तथा खेलकुद शाखाका प्रमुख इन्द्रबहादुर विष्टका अनुसार, विभिन्न दातृ निकायको सहयोगमा निर्माण गरिएका अस्थायी टहराबाट नगर क्षेत्रमा रहेका सम्पूर्ण विद्यालयमा पठपाठन सुरु गर्न लागिएको छ ।
आठविसमा ६४ वटा विद्यालय रहेकामा ५२ वटा विद्यालयमा क्षति पुगेको छ । २५२ वटा कक्षाकोठामा क्षति पुगेको छ ।
